โลกียะ = โลก และร่างกาย,ความรู้สึกต่างๆ ,เวทนา,สัญญา, ความคิดต่างๆ และทุกสิ่งทุกอย่างในโลกนี้ สิ่งล้วนมีการเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่อง เป็นเหตุให้ประสบกับความทุกข์โลกิยะ ที่ใช้ในรูปของโลกีย์ ในทางโลกมักใช้หมายถึงเรื่องเกี่ยวกับกามารมณ์ คือ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส เช่นใช้ว่า กามโลกีย์ คาวโลกีย์โลกีย์ -
โลกิยะ แปลว่า
ยังเกี่ยวข้องกับโลก, เรื่องทางโลก, ธรรมดาโลก, ใช้ว่า
โลกีย์ หรือ
โลกิยะ ก็มี
โลกิยะ หมายถึงภาวะความเป็นไปที่ยังวนเวียนอยู่ในภพสาม คือ กามภพ รูปภพ อรูปภพ คือยังเกี่ยวข้องอยู่กับเรื่อง
กาม ตัณหา ทิฏฐิ อวิชชา
โลกิยะ เป็นคำใช้คู่กับ
โลกุตระ
โลกุตตระ = ทุกสิ่งทุกอย่างนอกเหนือไปจากโลกนี้ ที่จะทำให้ไม่กลับมาเวียนว่ายตายเกิดอีก
2. โลกียฌาน+วิปัสนาญาณ = โลกุตตระ
3. ญาณ-วิชชา-อภิญญา5-6 -สมาบัติ8 มาจากโลกุตตระฌาน
โลกุตระ ซึ่งแปลว่า พ้นโลก, เหนือโลก
โลกตระ หมายถึงภาวะที่หลุดพ้นแล้วจากโลกิยะ ไม่เกี่ยวข้องกับกาม ตัณหา ทิฏฐิ อวิชชาอีกต่อไป ได้แก่ธรรม ๙ ประการซึ่งเรียกว่า
นวโลกุตรธรรม หรือ
โลกุตรธรรม ๙
โลกุตรธรรม ๙ ได้แก่ มรรค ๔ ผล ๔ นิพพาน ๑ โดยมีรายละเอียดดังนี้
- มรรค ๔ คือโสดาปัตติมรรค สกิทาคามิมรรค อนาคามิมรรค อรหัตมรรค
- ผล ๔ คือ โสดาปัตติผล สกิทาคามิผล อนาคามิผล อรหัตผล
- นิพพาน ๑ คือ พระนิพพาน
โลก (
บาลี:
loka;
อังกฤษ:
world) มีความหมายโดยปริยายหมายถึงหมู่
มนุษย์[1] รวมทั้ง
อารยธรรมมนุษย์โดยรวมทั้งหมด โดยเฉพาะในด้าน
ประสบการณ์ ประวัติศาสตร์ หรือสภาพของมนุษย์โดยทั่ว ๆ ไป คำว่า
ทั่วโลก หมายถึงที่ใด ๆ ใน
โลก (ดาวเคราะห์)[2]
ในทาง
ปรัชญาโลกอาจหมายถึง
เอกภพทางกายภาพทั้งหมด หรือโลกในแบบ
ภววิทยา ในทาง
เทววิทยาโลกหมายถึงโลกแบบวัตถุหรือภพภูมิที่เป็นโลกียะ ซึ่งต่างจากสภาพที่เป็น
จิตวิญญาณ อุตรภาพ หรือ
ศักดิ์สิทธิ์ คำว่า
โลกาวินาส หมายถึงสภาพการณ์ที่เชื่อว่าเป็นจุดสิ้นสุดของประวัติศาสตร์มนุษยชาติ แนวคิดนี้มักพบใน
ศาสนาต่าง ๆ
ประวัติศาสตร์โลก หมายถึง พัฒนาการทาง
ภูมิรัฐศาสตร์หลัก ๆ ในช่วง 5 สหัสวรรษตั้งแต่
อารยธรรมแรกมาจนปัจจุบัน
ประชากรโลก หมายถึง จำนวนรวมประชากรมนุษย์ทั้งหมดในช่วงเวลาหนึ่ง ๆ และเช่นเดียวกันคำว่า
เศรษฐกิจโลกก็หมายถึงสภาพเศรษฐกิจของ
สังคมทั้งหมดทุก
ประเทศ โดยเฉพาะในบริบทของ
โลกาภิวัตน์
คำว่าโลกใน
ศาสนาโลก ภาษาโลก และ
สงครามโลก เน้นถึงขอบข่ายระหว่างประเทศหรือระหว่าง
ทวีป โดยไม่ได้หมายความว่าเกี่ยวกับโลกโดยรวมทั้งหมด
ส่วนคำว่าโลกใน
แผนที่โลก ภูมิอากาศโลก มิได้หมายถึงโลกในเชิง
วัฒนธรรมหรืออารยธรรมมนุษย์ แต่หมายถึงโลกที่เป็นดาวเคราะห์ (ดูที่
โลก (ดาวเคราะห์))
โลกันต์ แปลว่า ที่สุดของโลก
โลกันตร์ ตามรูปศัพท์แปลว่า อยู่ระหว่างโลก ใช้เป็นชื่อนรกซึ่งเป็นนรกพิเศษคือ
นรกโลกันตร์ อยู่ระหว่างภพทั้งสาม คนที่ตกนรกขุมนี้จะเป็นคนที่ทำโทษใหญ่ เช่น ทำสงฆเภท ที่บอกว่าเป็นนรกพิเศษเพราะในนรกภูมิ จะมีนรกใหญ่ ๘ ขุม ซ้อนกันเป็นชั้น ๆ ลงไป เรียงจากสูงไปหาต่ำ คือ สัญชีพนรก กาลสูตนรก สังหากนรก โรรุพนรก ตาปนรก มหาตาปนรก มหาอวิจีนรก แต่นรกโลกันตร์นั้น ไม่ได้อยู่เรียงซ้อนกัน แต่จะตั้งอยู่ระหว่างสามภพภูมิค่ะ
คำว่าโลกันต์ ดูเฉพาะความหมายนั้น ดี แต่ในเมื่อเป็นคำพ้องเสียงกับ โลกันตร์
http://www.wikalenda.com/
